Waar zijn de bloemen gebleven?

Kwetsbaarheid, het is een thema dat ons allemaal raakt, individueel of als mensheid. Onze kwetsbaarheid wordt onder andere zichtbaar in ziekte, natuurrampen, oorlogen of systemen die falen. We proberen op allerlei manieren ons lijf, onze plek en onze manier van leven zeker te stellen. Door regels te bedenken, lijstjes te maken en rapporten op te stellen, maken we onze eigen harnassen om ons met een dun laagje schone schijn te beschermen. Want we blijven kwetsbaar en we kunnen niet alles voorkomen. We zijn niet altijd opgewassen tegen wat ons raakt en hebben ook te maken met zachte waarden zoals sociale en emotionele factoren die je niet vooraf kunt bedenken.

In het Westen stellen wij onszelf als mens centraal, ook in onze natuurlijke leefomgeving. We lijken te zijn vergeten dat we met deze natuur zijn verbonden. Dit heeft, volgens Matthijs Schouten, ecoloog en filosoof ^1,2, directe gevolgen voor de natuur en het klimaat, en dus ook voor onszelf. Welke plek in de gemeenschap van leven op aarde dichten we onszelf toe? Leven wij ín de natuur, of mét de natuur? Kunnen wij door ervaringen meer bewustwording en een dieper gevoel van partnerschap met de natuur bewerkstelligen? En zouden we daarmee de wortels van onze leefomgeving kunnen herstellen zodat andere keuzes gemaakt worden, in het dagelijkse leven maar ook op het wereldtoneel?

Waar zijn al die bloemen gebleven waarmee ik met mijn oma een veldboeket maakte, één bloem per soort uit respect voor de natuur en het landschap. Ik vond vooral de blauwe korenbloemen en rode klaprozen mooi. Plukken kon, maar dan verwelkten vooral de klaprozen vrijwel meteen. Zo sterk en opvallend van kleur stonden ze tussen het gele koren, zo kwetsbaar werden ze in mijn handen. Beter liet je ze staan.

14 habitats die in Nederland voorkomen kunnen niet meer herstellen, staan op omvallen³, meer dan één derde van de soorten vaatplanten die zich in ons land regelmatig voortplanten staat op de rode lijst⁴, waarvan er al een flink aantal verdwenen zijn of (ernstig) bedreigd worden. 170 soorten op deze lijst hebben het predicaat ‘kwetsbaar’².

We zien prachtige bloemenstroken langs de akkers van Nederland. Bloemen, ingezaaid door mensen, om de biodiversiteit een handje te helpen. Prachtig, maar is dit de natuur waarmee wij willen leven?

Installatie Schouwburg Hengelo

In de grote vide – ‘Waar zijn de bloemen gebleven?’- 170 planten van bio-opvulchips, bijenwas, carnaubawas, pigmenten (rode aarde en signaalrood), zijdedraad.

In de kleine vide – Prints op Eco Cotton Voile van kwetsbare planten.

Bronnen

1. Interview Matthijs Schouten, https://www.filosofie.nl/natuur-moet-je-voelen/
2. Het andere en het eigene. Onze relatie met natuur en landschap, Matthijs Schouten, Uitgeverij Noordboek, 2022
3. Andy Palmen, Directeur Greenpeace Nederland, Nieuwsuur 6 augustus 2022